සෞදි අරාබියේ මරණ දඬුවම් වාර්තාගත ලෙස ඉහළට

එංගලන්තය පදනම් කරගත් මානව හිමිකම් සංවිධානයක් වන Reprieve ට අනුව, 2025 වසරේදී සෞදි අරාබියේ මරණ දඬුවම් ක්‍රියාත්මක කිරීම් අවම වශයෙන් 347ක් දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත.

මෙය 2024දී වාර්තා වූ 345ක සංඛ්‍යාව අභිබවා යාමකි. Reprieve සංවිධානයේ නිරීක්ෂණ ආරම්භ වූ දා සිට වාර්තාගත ‘ලේවැකි වසර’ ලෙස මෙය හඳුන්වයි.

මරණ දඬුවම් ලැබූ පිරිසෙන් තුනෙන් දෙකක් පමණ (ආසන්න වශයෙන් 2/3) ජීවිත හානි සිදු නොවන මත්ද්‍රව්‍ය ආශ්‍රිත වැරදි සඳහා වන අතර, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට අනුව මෙය ජාත්‍යන්තර නීතිවලට අනුකූල නොවේ. එමෙන්ම, හෂීෂ් මත්ද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් පමණක් පුද්ගලයින් 96 දෙනෙකු මරා දමා ඇත.

මියගිය අයගෙන් අඩකට වඩා වැඩි පිරිසක් විදේශිකයන් වන අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙකු ඊජිප්තු, පාකිස්ථාන, ඉතියෝපියානු සහ සෝමාලියානු ජාතිකයන් බව වාර්තා වේ. මරා දැමූ පිරිසට කාන්තාවන් 5 දෙනෙකු, මාධ්‍යවේදී තුර්කි අල්-ජැසර් සහ විරෝධතාවලට සම්බන්ධ වූ බවට චෝදනා ලැබූ (අවස්ථාවේදී ළමුන්ව සිටි) තරුණයින් දෙදෙනෙකු ද ඇතුළත්ය.

මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන් පෙන්වා දෙන්නේ සෞදි අපරාධ යුක්ති පද්ධතියේ වධහිංසා, බලහත්කාරයෙන් පාපොච්චාරණ ලබාගැනීම් සහ සාධාරණ නඩු විභාගයක් නොලැබීම බහුල බවයි. බොහෝ අවස්ථාවලදී පවුල්වලට කලින් දැනුම්දීමක් නොකර මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කෙරෙන අතර, මළ සිරුරු පවා ආපසු නොලබාදෙන බව වාර්තා වේ.

කාර් බෝම්බයක් පුපුරා යාමෙන් ජෙනරාල්වරයෙකු මරුට

මෑතකදී මරා දැමූ අය අතර ඊජිප්තු ධීවරයෙකු වන ඉසාම් අල්-ෂාස්ලි (මත්ද්‍රව්‍ය ප්‍රවාහනයට බල කෙරුණු බව පැවසූ) සහ පාකිස්ථාන ජාතිකයින් දෙදෙනෙකු ද වෙති.

ක්‍රවුන් කුමරු මොහොමඩ් බින් සල්මාන්ගේ පාලනය යටතේ සමාජීය ලිහිල් කිරීම් සිදු වුවද, Human Rights Watch සහ Reprieve වැනි සංවිධාන මානව හිමිකම් තත්ත්වය භයානක මට්ටමක පවතින බව පෙන්වා දෙයි.

සෞදි බලධාරීන්ගේ ස්ථාවරය වන්නේ මරණ දඬුවම ඉතා බරපතල අපරාධ සඳහා පමණක් සහ සියලුම අධිකරණ ක්‍රියා පටිපාටි අවසන් කිරීමෙන් පසු ක්‍රියාත්මක කෙරෙන බවත්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කරන බවත්ය.

අස්වැසුම පළමු අදියරේ තොරතුරු යථාවත් කිරීම ගැන දැනුම්දීමක්

එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් විශේෂඥයන් සහ විශේෂ වාර්තාකරුවන් මරණ දඬුවම් වහාම නැවැත්වීමට සහ අහෝසි කිරීමට අපේක්ෂාවෙන් moratorium එකක් පැනවීමට සෞදි අරාබියෙන් ඉල්ලා සිටිති. මෙම ඉල්ලීම් මත්ද්‍රව්‍ය සහ ළමුන්ගේ වැරදි සම්බන්ධයෙන්ද විශේෂයෙන් අවධාරණය කෙරේ.

මෙම තොරතුරු BBC, Human Rights Watch, Reprieve සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තා මත පදනම් වේ. මරණ දඬුවම් සංඛ්‍යාව තවදුරටත් වැඩි විය හැකි බැවින් නවතම තත්ත්වය වෙනස් විය හැක.