රත්තරන් ගන්න පෝලිමේ ඉන්න ජනතාව
ලෝක වෙළඳපොළේ රන් මිල ශීඝ්රයෙන් ඉහළ යාමත් සමඟ, ආර්ථික අවිනිශ්චිතතාවයන්, මුදල් අවප්රමාණය සහ භූ දේශපාලනික ගැටලු හමුවේ රන්වලට ආයෝජනය කිරීමේ ආකර්ෂණය ඉහළ නැංවී ඇත.
මෙම තත්ත්වය ආසියානු රටවල ප්රධාන වශයෙන්ම දකින්නට ලැබෙන අතර, විශේෂයෙන්ම තායිලන්තය සහ වියට්නාමයේ රන් භාණ්ඩ අලෙවිසල්වල සහ රත්තරං වෙළඳසැල්වල පෝලිම් දක්නට ලැබෙන බව විදෙස් මාධ්ය වාර්තා කර ඇත.
මෙම ජන උනන්දුව, රන්වල "නිරාපද" (safe-haven) ගුණාංගය හේතුවෙන් ඇති වූවක් වන අතර, එය රටවල ආර්ථික බලපෑම්වලට ද බලපා ඇත.
ඉකුත් 08වන දින ලෝක වෙළඳපොළේ රන් මිල අවුන්සයකට ඩොලර් 4,000ක වාර්තාගත ඉහළ අගය ඉක්මවා ගොස් ඇති අතර, එය ඩොලර් 4,058.78 දක්වා පැමිණ ඇත.
මෙම ඉහළ යාම 1970 දශකයේ පසුව ලොකුම ඉහළගොස්මුතුවක් ලෙස සැලකෙන අතර, එය ආර්ථික අවිනිශ්චිතතාව (උදා: එක්සත් ජනපද ජනාධිපතිවරණය, යුද්ධ තර්ජන, මුදල් වෙළඳපොළ අස්ථාවරත්වය) හේතුවෙන් සිදුව ඇත.
ලෝක රත්කම්කරණ සභාවේ (World Gold Council) ප්රකාශයන්ට අනුව, 2025 වසරේ මුල් අඩ මාසය තුළ මධ්යම බැංකුවල රන් මිලදී ගැනීම් 415.1 මෙට්රික් ටන් දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති අතර, ඒවායින් බොහෝමයක් ආසියානු රටවලින් ආවේය.
තායිලන්තයේ රන් භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමේ ඉල්ලුම 2025 වසරේ මුල් කාලයේදී 25%කින් ඉහළ ගොස් ඇති අතර, එය 7.4 ටන් දක්වා පැමිණ ඇත – 2019 සිට ශක්තිමත්ම Q1 කාලයක් ලෙස සැලකෙනවා.
මෙම ඉල්ලුම, බාර් සහ කොයින් (bar and coin) වෙළඳාමෙන් පමණක් නොව භාණ්ඩ සඳහා ද වැඩි වී ඇති අතර, එය රටේ ආර්ථිකයට බලපාමින් තායි භාත (baht) මුදල්වල ඉහළගොස්මුතුවක් ඇති කර ඇත.
බැංකොක්හි චයිනාටවුන් (Chinatown) ප්රදේශයේ රන් වෙළඳසැල්වල පෝලිම් දක්නට ලැබෙන බව වාර්තා වේ. මිල ඉහළ යාමත් සමඟ ජනතාව රන් මිලදී ගැනීමටව ලෙසත්, ඇතැමෙකුන් රන් විකිණීමටව ද පෝලිම් දර ඇත.
2025 මාර්තු මාසයේදී, රන් මිල 19 මාස ඉහළම මට්ටමක පැවති විට, ජනතාව රන් භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමේ උනන්දුව දැක්වූහ. විශේෂයෙන්ම, කම්බෝඩියාව වෙත රන් අපනයනය 70%කින් ඉහළ ගොස් ඇති අතර, එය තායිලන්තයේ රන් වෙළඳාමේ වර්ධනය තහවුරු කරයි.
මෙම ඉල්ලුම තායිලන්තයේ සංචාරක ක්ෂේත්රයට බලපා ඇති අතර, බෝල්ඩ් මුදල් ශක්තිමත් වීම නිසා සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම 7%කින් අඩු වී ඇත. නමුත් රන් ආයෝජනය තවමත් ජනප්රියයි, විශේෂයෙන්ම ආර්ථික අභියෝග මැද.
වියට්නාමයේ රන් මිල්දී ගැනීමේ ඉල්ලුම 2025 වසරේ මුල් මාස 4 තුළ 32.85%කින් ඉහළ ගොස් ඇති අතර, එය ගෝලීය ආර්ථික අස්ථාවරත්වය (උදා: යුක්රේන යුද්ධය, මැදපෙරදිග ගැටලු, එ.ජ.චීන වෙළඳ ආරවුල්) හේතුවෙන් ඇති වූවකි.
රන් මිල ටේල් එකකට (37.5 ග්රෑම්) වියට්නාම් ඩොං 118 මිලියන දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති අතර, එය ගෝලීය මිලට වඩා ඉහළයි (ආනයන සීමාවන් හේතුවෙන්).
හෝ චි මින් සිටි (Ho Chi Minh City) සහ හනෝයිහි රන් භාණ්ඩ අලෙවිසල්වල පෝලිම් දක්නට ලැබෙන බව වාර්තා වේ.
2025 අප්රේල් 17 වැනිදා, ජෝවලරි ස්ටෝර්වල සිසිල්ලන් පෝලිම් දරමින් 3 පැයක් විනාඩි 3 පැයක් බලා සිටි අතර, බාඕ ටින් මිං චෞ (Bao Tin Minh Chau) ස්ටෝර් එකකින් පමණක් 630කට වැඩි ටෝකන් විතරණය කර ඇත. මෙම ඉල්ලුම, රන්වල 40%ක ලාභය හේතුවෙන් ඇති වූවකි.
2025 මැයි මාසයේදී SJC රන් බාර්වල මිල ටේල් එකකට ඩොං 1,000,000කින් ඉහළ ගොස් ඇති අතර, ජනතාව රන් මිලදී ගැනීමේ උනන්දුව දැක්වූහ.