ලෝකය මතකයකි.. වසර 5ක් ගෙදර සිරවුණු ඇෆ්ගන් තරුණිය
2025 වසර වන විට ඇෆ්ගනිස්ථානයේ කාන්තාවන්ට හිමිව තිබූ නිදහස, අයිතිවාසිකම්, සහ මනුෂ්යත්වය එන්න එන්නම විනාශ වී ඇති බවට මර්ජාන්ගේ කතාව බලවත් සාක්ෂියකි. 12 හැවිරිදි වියේදී තාලිබාන් සටන්කරුවකු සමඟ විවාහ කර දුන් මර්ජාන්ගේ ජීවිත කතාව ලෝකයම කම්පාවට පත් කර ඇත.
මර්ජාන් යනු ඇෆ්ගනිස්ථානයේ බාමියන් පළාතේ උපත ලැබූ තරුණ දැරියකි. ඇයගේ පවුල, ආරක්ෂාව සහ ආහාර සැපයුම ලබාදෙන බවට තාලිබාන් සටන්කරුවකු ලබාදුන් පොරොන්දුව මත, ඇයව 12 හැවිරිදි වියේදී ඔහුට විවාහ කර දුන්නේය. මෙම තීරණය ගනු ලැබුවේ ඇයගේ පියා විසින්, පවුලේ ආරක්ෂාව සහ ජීවිකාව සහතික කර ගැනීමේ බලාපොරොත්තුවෙනි. එහෙත්, මෙම බලාපොරොත්තුව ඉටු නොවූ අතර, මර්ජාන්ගේ ජීවිතය ඛේදජනක ගමනකට යොමු විය.
විවාහයෙන් පසු, මර්ජාන්ගේ ජීවිතය සිරගෙදරකට සමාන විය. ඇයට අධ්යාපනය ලබා ගැනීමට හෝ සමාජ සබඳතා පවත්වා ගැනීමට කිසිදු අවස්ථාවක් හිමි නොවීය. ඇයට නිවසින් පිටතට යාමට පවා අවසර ලැබුණේ නැත. තාලිබාන් නීති රීතිවලට අනුව, කාන්තාවකට පිරිමි භාරකරුවකුගේ අනුමැතියකින් තොරව නිවසින් පිටතට යාම තහනම් වූ අතර, මෙය මර්ජාන්ව කායිකව මෙන්ම මානසිකව දැඩි පීඩාවකට ලක් කළේය.
වසර පහක් තිස්සේ ඇය තම නිවස තුළම සිරවී ජීවත් වූ අතර, ඇගේ ජීවිතයේ බලාපොරොත්තු හා සිහින විනාශ විය. මාධ්ය හමුවකදී ඇය මෙසේ පවසා ඇත:
“මට නිවසින් පිටත ලෝකය ගැන මතක නැහැ. මගේ දරුවාටත් පාසලක් නැහැ. අපි දෙදෙනාම නිවස ඇතුළේ හිරවෙලා.”
මර්ජාන්ගේ කතාව ඇෆ්ගනිස්ථානයේ බොහෝ කාන්තාවන්ගේ ජීවිතවල ඛේදවාචක යථාර්ථයන් පිළිබිඹු කරයි. තාලිබාන් ආණ්ඩුව යටතේ, විවාහය, ආදරය, සහ නිදහස වැනි සංකල්ප විකෘති වී ඇති බව මර්ජාන්ගේ අත්දැකීම තහවුරු කරයි. බොහෝ ඇෆ්ගන් කාන්තාවන් බලහත්කාර විවාහයන්ට ගොදුරු වන අතර, ඔවුන්ට නීතිමය ආරක්ෂාවක් හෝ සමාජ අයිතිවාසිකම් නොමැත.
ජාත්යන්තර මානව හිමිකම් සංවිධාන පෙන්වා දෙන්නේ, මෙවැනි බලහත්කාර විවාහයන් බහුතරයක් තාලිබාන්ගේ බලපෑම යටතේ සිදුවන බවත්, කාන්තාවන්ට තමන්ගේ ජීවිත ගැන තීරණ ගැනීමට අවස්ථාවක් නොලැබෙන බවත්ය. එසේම, මෙවැනි ජීවිත කතා බාහිර ලෝකයට ළඟා වීම ඉතා කලාතුරකින් සිදුවන අතර, ඒවා ගැන ප්රසිද්ධියේ කතා කිරීම පවා තාලිබාන් නීතිවලට එරෙහිවීමකි.
මර්ජාන්ගේ කතාව ජාත්යන්තරව අවධානයට ලක්ව ඇති අතර, එය ඇෆ්ගනිස්ථානයේ කාන්තාවන්ට අද ජීවත්වීම යනු සිරගතවීමකට සමාන බව තහවුරු කරයි. ඇයගේ ජීවිතයේ ඛේදවාචක තත්ත්වය ලෝකයට හෙළිදරව් වූයේ, ඇෆ්ගන් කාන්තාවන්ගේ අයිතිවාසිකම් සහ නිදහස වෙනුවෙන් සටන් කරන සංවිධානවල උත්සාහය හේතුවෙනි.

සුපිරි නිළිය හදිස්සියෙ මැරුණේ මේ නිසා, හේතුව ඇහුවොත් පුදුම වෙයි..වයසට යනවා කියලා මෙහෙම කරලා හරියනවද?
මර්ජාන්ගේ කතාව මගින් තාලිබාන් ආණ්ඩුව යටතේ කාන්තාවන්ට එරෙහිව සිදුවන මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් ගැන ලෝකයේ අවධානය යොමු කර ඇත. එය ජාත්යන්තර ප්රජාවට ඇෆ්ගනිස්ථානයේ කාන්තාවන් වෙනුවෙන් ක්රියාත්මක වීමට බලවත් ආරාධනයක් වන අතර, ඔවුන්ගේ නිදහස සහ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීමට ගත යුතු පියවර පිළිබඳව සාකච්ඡාවක් ඇති කර ඇත.
